You are currently viewing Siyez Buğdayı: Genetiği Korunmuş, Buğdayın Atası

Siyez Buğdayı: Genetiği Korunmuş, Buğdayın Atası

  • Post author:
  • Post category:Tips
  • Post comments:0 Yorum

Dünya üzerinde GDO’lu ürünlerde yaşanan artış, genetiği bozulmamış gıdalara verilen önemi arttırmaktadır. Kaplıca ya da kabulca buğdayı olarak da bilinen siyez buğdayı, genetiği değişmemiş en doğal buğday türüdür ve hibritlerin yaşamasının imkânsız olduğu kurak topraklarda yeşerir.

Siyez denen besin neredeyse 10 bin yıldır tüketilen bir buğday türüdür. Siyez tohumu doğadan uzaklaşan insanoğlunun tekrar doğaya dönüş ve doğal beslenmeye duyduğu ihtiyaç ile birlikte benzer genetiği değiştirilmemiş bitkiler gibi daha çok rağbet görmeye başlamıştır.

Nuh’un tatları olarak bilinen presidium yani dünya üzerinde tek bir bölgeye özgü olarak yetişen ve yok olmak üzere olan gıdalar arasındadır. İşte bu derece önemli olan siyez buğdayı, kültürel ve doğal mirasımızın gelecek kuşaklara aktarımını sağlamaktadır.

Siyez Buğdayı Nedir? Özellikleri Nelerdir?

  • Siyez hakkında bilgiler vermeye köklü geçmişinden başlayalım.
  • Dünyanın en eski buğday türü olan siyez, buram buram tarih kokar.
  • Buğdayın atası olan siyez, bozulmadan günümüze kadar gelen ender gıda maddelerinden biridir.
  • İsmiyle ilgili olarak siyez buğdayı hikayesi çok eski zamanlara dayanır.
  • Geçmişi Hitit medeniyetine uzanan buğday çeşidine o dönemde zız ismi verilmiştir.
  • Zaman içinde bu isim günümüzde kullanılan siyeze dönüşür.
  • Bilimsel adı Triticum monococcum olan siyez buğdayı, İngilizce “Einkorn Wheat” yani küçük kızıl buğday olarak bilinir.
  • Bu zamana kadar gelmesinin en büyük sebebi sıkı kavuz yapısıdır.
  • Hastalıklara ve zararlılara karşı dayanıklı olan buğday, kurak iklim koşullarında ve fakir topraklarda yetişebilir. Soğuğa dayanıklıdır.
  • En verimsiz toprakta bile filiz verir. Ayrıca zanaatkâra saygılı olan siyez farklı başak boyları nedeniyle makine ile hasat edilmez. Hasat edilmesi ustalık isteyen siyez buğdayı özellikleri ile kendine has bir bitkidir.
  • Çok özel bir buğday türü olan siyezin biyolojik özellikleri diğer buğday çeşitlerinden farklıdır.
  • Modern hibritleştirilmiş buğday türlerinin kromozom sayılarının 46’ya kadar yükseltildiği düşünüldüğünde 2n=14 kromozom sayısı ile doğallığı tartışılmayan bir buğday çeşididir.
  • Kimyasal koruyucu kullanılmadan öğütülür. Bu özelliğinden dolayı diğer unlara oranla daha uzun süre saklanabilir.
  • Siyez Canan Karatay tarafından önerilen bir buğday türüdür.
  • Siyez Karakılçık gibi atalık tohumlar arasındadır. Bu tohumlar arasında Kamut, Kavuzlu, Kavılca da vardır.
  • Eğer doğal ve sağlıklı beslenmek için atalık tohumlara ulaşmak istiyorsanız titiz bir araştırma yapmanızı ve doğru üreticilere ulaşmak için detaylı araştırma yapmanızı öneririz.
siyez buğdayı

Siyez Buğdayı Nerede Yetişir?

  • Siyez buğdayı dünya üzerinde Fas, Fransa, Balkanlar ve Türkiye’de yetişir. Türkiye’de ise Kastamonu ilinde ve özellikle de İhsangazi, Devrekâni ve Seydiler bölgesinde görülmektedir.
  • Siyez buğdayı düşük verimliliği ve kabuklu yapısından dolayı fazla ekim yapılmayan bir buğday olarak bilinir.
  • Yerini genetiği ile oynanmış yeni nesil buğdaylara bırakan ürün son yıllarda organik beslenmeye olan eğilimin artışı ile birlikte öne çıkmıştır.
  • En verimsiz topraklarda bile yetişen buğdayın sulanmaya, ilaçlanmaya ve gübrelenmeye ihtiyacı yoktur.
  • Çevrecileri sevindiren bu özellikleri ile dikkat çeken siyez buğdayının Kastamonu’daki yıllık üretimi 150 – 200 bin tonu bulmaktadır.
  • İç ve dış piyasada hasadı olmadan siparişleri alınan siyez buğdayı eski değerine kavuşmaktadır.

Siyez Buğdayı Faydaları Nelerdir?

  • Lif açısından zengin olan siyez buğdayı bağırsakları çalıştırır ve sindirim süresini uzattığı için insülin salınımını yavaşlatır. Şeker hastaları ve kabızlık gibi problemi olanlarla beraber diyet yapanlar için de uygun bir besindir.
  • Her koşulda yetişebilen siyez buğdayı uygun şartlar altında saklandığında uzun süre küflenmeden kullanılır.
  • İçeriğinde yer alan yağ miktarı doymamış yağ asitlerinden oluşur. Bu da kalp ve damar sağlığını olumlu etkiler, ayrıca kolesterolü düşürmeye yardımcıdır.
  • Folik asitten zengindir. Özellikle hamilelik ve emzirme dönemindeki kadınların ve bebeklerin sağlığı için önemlidir.
  • Üretim aşamasında diğer birçok buğday çeşidine göre bütün olarak tahıl işlemesi olduğu için besin değerini kaybetmeyen siyez buğdayı bebek beslenmesinde de kullanılabilir.
  • Elbette uzmanların tavsiye ettiği sürece anne sütüyle beslenme sonrası bu ekleme yapılabilir.
  • Genel olarak tahıllarda bulunan fitik asit mineral emilimini yavaşlatır ve özellikle çocukların gelişimini engeller. Siyez buğdayındaki fitik asit diğer buğdaylara göre düşüktür.
  • Siyez buğdayının dikkat çekici bir başka özelliği radyasyona karşı dayanıklı olmasıdır. Bazı ülkelerin nükleer saldırılara karşı askeri stoklarında siyez buğdayı yer alır.
  • Siyez buğdayında gluten var mı sorusunun cevabı direkt hayır değildir ama siyez buğdayı gluten içeriği düşük bir buğday çeşididir. Bu özelliğinden dolayı tüketildikten sonra midede ve bağırsaklarda daha az şişkinlik yaratır.
  • Siyez buğdayı alerji yapar mı sorusunun cevabı kişinin glüten alerjisi ya da çölyak rahatsızlığı olup olmadığına göre değişmektedir.
  • Sağlıklı kişiler için önerilse de siyez çölyak hastaları için önerilmez.
  • Az miktarda glüten içerdiği için bu konuda direnci olan kişilerde alerjik reaksiyonlar oluşabilmektedir.
  • Yüksek antioksidan içeriği ile vücut direncini arttırır. Antioksidanlar hücrelerdeki kanser oluşum risklerini azaltır. Kolon ve mide kanserinde karşı koruyucu etki gösterir.
  • Siyez buğdayı aynı zamanda cildi besler ve kırışıklıkların azalmasına yardımcı olur.
  • Atalık tohum olarak da bilinen siyez günümüzde GDO’lu gıdalarla ilgili olumsuz bilgilerden uzaktır ve genetiği değişmemiş kaynaklar arasında yer almaktadır.
  • Siyez buğdayından yapılan siyez unu faydaları da genetiğiyle oynanmayan bitkiden üretim olduğu için yüksek orandadır.

Siyez Buğdayı Kalori ve Besin Değeri

  • Siyez buğdayı içeriği besleyici olmakla birlikte una dönüştürülürken de faydalarından eksilme olmayan bir türdür.
  • Diğer buğdaylardan daha fazla yağ oranına sahip olan siyez buğdayı, göz sağlığı için önem taşıyan lütein içerir. 100 gram siyez buğdayı 10 gram lif barındırır.
  • Lifli ve sağlıklı yapıdan dolayı siyez aşurelik buğday olarak da tercih edilir.
  • Lif oranının zenginliği glisemik indeksini düşüren bir etkendir.
  • Yaklaşık 80 gram gelen 1 su bardağı siyez buğdayı 270 kalori değerine sahiptir.
  • Yaklaşık 8 gram protein içerir. B vitaminleri, E vitamini ve K vitamini içeren besin sodyum, potasyum, kalsiyum ve demir açısından da zengin bir besindir. Ayrıca selenyum ve folik asit barındırır.
  • Fonksiyonel gıdalar arasında yer alan siyez karotenoid, tokofrerol ve fenolik içeriğinden dolayı antioksidandır.
  • Diğer buğday türlerine göre daha besleyici olan siyez buğdayı düşük karbonhidrat ve yüksek protein içeriğinden dolayı beslenme uzmanları tarafından önerilir.

Bir yanıt yazın